Atatürk
ilkeleri, altı ana başlık altında toplanabilir:

Cumhuriyetçilik:

Atatürk devrimleri siyasi
nitelik taşır. Çok uluslu bir
İmparatorluktan ulus devlete geçiş
gerçekleştirilmiş ve böylece
modern Türkiye'nin ulusal kimliği
oluşturulmuştur. Bu kimliğin oluşmasında, kul nitelikli insanların yurttaş-birey
niteliği kazanması önemli bir noktadır. Atatürk bunun  yolunu, kısaca halkın
kendi kendisini idaresi, yani demokrasi demek olan Cumhuriyet’te
görmüştür.

Halkçılık:

Gerek
içeriği gerekse hedefleri açısından bakıldığında, Cumhuriyet Devrimi
ayrıca
bir sosyal devrim niteliği de taşır. Başta İsviçre Medeni Kanunu
olmak üzere,
Batı kanunlarının Türkiye'de uygulamaya konulmasıyla birlikte
kadınların
statüsünde köklü değişiklikler olmuş, 1934
yılında kabul edilen bir kanun ile
kadınlar seçme ve seçilme hakkını almışlardır.
Atatürk çeşitli ortamlarda,
Türkiye'nin gerçek yöneticilerinin köylüler
olduğunu söylemiştir. Aslında bu
durum Türkiye için bir gerçek olmaktan
çok bir hedef niteliğindedir.
Halkçılık ilkesi sınıf ayrıcalıklarına ve sınıf
farklılıklarına karşı olmak
ve hiçbir bireyin, ailenin,
sınıfın veya organizasyonun diğerlerinin daha
üzerinde olmasını kabul
etmemek demektir. Halkçılık, Türk vatandaşlığı olarak
ifade
edilen bir fikre dayanır. Gurur ile birleşen vatandaşlık
fikri,
halkın daha fazla çalışması için gerekli psikolojik teşviki
sağlar,
birlik fikrinin ve ulusal bir kimliğin kazanılmasına yardımcı
olur.

Laiklik:

Laiklik yalnızca
devlet ve dinin birbirinden ayrılması anlamına
gelmez ayrıca eğitim, kültür
ve yasama alanlarının da dinden bağımsız olması
anlamını taşır. Laiklik,
devletin dini düşünce ve dini kuruluşların etkisinden bağımsız
olması, ve
genel olarak düşünce özgürlüğü anlamına gelmektedir.

Devrimlerin birçoğu laikliği gerçekleştirmek amacıyla yapılmış ve
diğerleri
ise laikliğe ulaşılmış olması sayesinde gerçekleştirilebilmiştir.
Laiklik ilkesi
akılcı ve dini siyasetin dışında tutan bir ilkedir.
 

Osmanlı
döneminde matbaanın geciktirilmesinde olduğu gibi dinin yenilikler karşısında
nasıl tutucu bir silah haline geldiğini yaşamış olan Türkiye Cumhuriyeti
kurucuları açısından dinin din dışı sivil yapı üzerinde yaratabileceği baskıları
önlemenin bir aracıdır.

Devrimcilik:

Atatürk'ün ortaya koyduğu en önemli
ilkelerden birisi de devrimciliktir. Bu ilkenin anlamı
Türkiye'nin devrimler
yaparak geleneksel kuruluşlarını modern kuruluşlarla değiştirmiş
olmasıdır.
Geleneksel kavramların bir kenara itilip modern kavramların
benimsenmesi demektir.
Devrimcilik ilkesi, yapılmış olan devrimlerin tanınıp
kabul edilmelerinin çok ötesine geçmiştir.

Milliyetçilik:

Cumhuriyet devrimi ayrıca
milliyetçi bir devrimdir. Bu milliyetçilik
ırkçı bir yapıda değildir;
yurtseverlikle sınırlıdır. Bu devrimin amacı, Türkiye Cumhuriyetinin
bağımsızlığının korunması ve ayrıca Cumhuriyetin siyasal yönden
gelişmesidir.

Bu
milliyetçilik, tüm diğer ulusların bağımsızlık haklarına saygılıdır; sosyal
içeriklidir;
yalnızca anti - emperyalist olmayıp, aynı zamanda gerek hanedan
yönetimine,
gerekse herhangi bir sınıfın Türk toplumunu yönetmesine de
karşıdır ve nihayet bu milliyetçilik
Türk devletinin vatanı ve halkı ile
bölünmez bir bütün olduğu ilkesine inanmaktadır.

Devletçilik:

Mustafa Kemal Atatürk
yapmış olduğu açıklamalarda ve politikalarında Türkiye'nin
bir bütün olarak
modernizasyonunun ekonomik ve teknolojik gelişmeye önemli ölçüde bağlı

olduğunu ifade etmiştir. Bu bağlamda, devletçilik ilkesini de devletin,
ülkenin genel ekonomik faaliyetlerinin düzenlenmesi ve özel sektörün girmek
istemediği veya yetersiz kaldığı ya da ulusal çıkarların gerekli kıldığı
alanlara girmesi  anlamında yorumlamaktadır. Ancak, devletçilik ilkesinin
uygulanmasında, devlet yalnızca ekonomik faaliyetlerin temel kaynağını teşkil
etmemiş, aynı zamanda ülkenin büyük sanayi kuruluşlarının da sahibi
olmuştur.